Interne procedures binnen de onderneming

Elke werkgever is verplicht om in zijn onderneming een beleid te voeren dat tot doel heeft het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk te bevorderen. De bedoeling is om de ondernemingen ertoe aan te zetten vooraf na te denken over de in de onderneming aanwezige gevaren en collectieve preventiemaatregelen te treffen om schade aan de gezondheid van de werknemers te voorkomen.

De individuele procedures worden slechts toegepast indien de collectieve preventie niet heeft gewerkt.

Actiemiddelen van de werknemer: de interne procedure

Wanneer een werknemer meent schade te ondervinden ten gevolge van psychosociale risico’s op het werk, bestaat er een specifieke interne procedure in de onderneming.

Deze procedure bevat twee interventietypes:

• de informele psychosociale interventie 
• de formele psychosociale interventie

Beide interventietypes kunnen toegepast worden bij feiten van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk, alsook bij alle andere situaties waarbij er sprake is van psychosociale problemen op het werk (zoals stress, burn-out, conflicten …).

De interne procedure moet beschreven worden in het arbeidsreglement van de onderneming of instelling. Voor een modelclausule die aan het arbeidsreglement moet worden toegevoegd: zie artikel 19 van het model van arbeidsreglement. Dit is te raadplegen via de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.  

Personen die tussenkomen

De werknemer wendt zich ofwel tot de vertrouwenspersoon, ofwel tot de preventieadviseur psychosociale aspecten in functie van zijn affiniteiten met één van deze personen, het vertrouwen dat hij in hen heeft of hun geografische nabijheid.

De contactgegevens van de vertrouwenspersoon en de preventieadviseur psychosociale aspecten (of van de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk waarvoor hij werkt) moeten vermeld worden in het arbeidsreglement, alsook op een voor de werknemers gemakkelijk toegankelijk plaats (door middel van een aanplakking, via het intranet …).

Verzoek tot informele psychosociale interventie

Deze interventie met de vertrouwenspersoon of de preventieadviseur psychosociale aspecten bestaat erin op informele wijze te zoeken naar een oplossing door middel van: 

• Gesprekken: actief luisteren naar de problematiek, advies geven over mogelijke oplossingen. 
• Een interventie uitvoeren bij een andere persoon van de onderneming na akkoord van de verzoeker. 
• Een bemiddeling: verantwoordelijkheidszin bijbrengen bij beide partijen door hen de gelegenheid te bieden om de zaak uit te praten en naar elkaar te luisteren om zo tot een akkoord te komen met respect voor de belangen van beide partijen.

Verzoek tot formele psychosociale interventie 

Het verzoek tot een formele psychosociale interventie wordt ingediend bij de preventieadviseur psychosociale aspecten. Dit houdt in dat de werkgever wordt gevraagd maatregelen te nemen die een oplossing bieden voor de psychosociale problematiek die de verzoeker op het werk ondervindt.

Afhankelijk van het feit of de door de werknemer omschreven situatie hoofdzakelijk betrekking heeft op risico’s met een collectief karakter of met een individueel karakter zal het verzoek door de preventieadviseur psychosociale aspecten worden gekwalificeerd als een verzoek om formele psychosociale interventie:

• Het verzoek met een hoofdzakelijk collectief karakter wordt meteen door de werkgever behandeld, die kan beslissen een beroep te doen op zijn preventieadviseur psychosociale aspecten.
• Het verzoek met een hoofdzakelijk individueel karakter wordt meteen door de preventieadviseur psychosociale aspecten behandeld.